Jakie są (najczęstsze) objawy?
Najlepiej ocenić prawidłowość funkcjonowania układu hamulcowego po dłuższej jeździe, podczas której często wytracana jest prędkość pojazdu. Najczęstszymi objawami jego awarii są podwyższona temperatura felgi oraz charakterystyczny zapach rozgrzanego metalu. Na feldze może pojawić się również pył ze ścieranych klocków hamulcowych. Długotrwała jazda z niesprawnymi hamulcami spowoduje ponadto znaczący spadek osiągów pojazdu oraz zwiększone zużycie paliwa.
Gdzie szukać przyczyn – hamulec podstawowy (roboczy)
W przeważającej większości przypadków za blokowanie kół samochodu odpowiedzialne są niesprawne tłoczki hamulcowe. Do ich nieprawidłowej pracy dochodzi na skutek zabrudzeń lub powstałej korozji na powierzchni tłoczka, które utrudniają (lub wręcz uniemożliwiają) jego cofanie się po zwolnieniu nacisku na pedał hamulca. W konsekwencji klocki trą wtedy nieprzerwanie o tarcze. Jak usunąć usterkę? W przypadku zabrudzenia wystarczy wypolerować tłoczek. Natomiast jeśli ten ostatni uległ korozji, wtedy należy go niezwłocznie wymienić. Problemy mogą powodować również zatarte prowadnice zacisku hamulcowego, umożliwiające przesuwanie się zacisku względem jarzma. W czasie eksploatacji ulegają one zapieczeniu, które skutkuje uszkodzeniem gumki osłonowej. Naprawa jest w większości przypadków prosta i sprowadza się do wyczyszczenia i przesmarowania prowadnic oraz wymiany gumki osłonowej. Kolejny element wpływający na ograniczenie swobodnego obracania się kół samochodu, to zapieczone lub mocno zużyte klocki hamulcowe. Pierwsza z tych usterek dotyka przede wszystkim pojazdów eksploatowanych okazjonalnie i pokonujących małe przebiegi. Na styku klocków z jarzmem zacisku odkłada się korozja blokująca swobodny ruch klocka hamulcowego, który po cofnięciu tłoka zostaje dociśnięty do tarczy. Jak usuwać tego rodzaju usterki? Należy starannie wyczyścić powierzchnię styku oraz sprawdzić stan techniczny klocków hamulcowych: skrajnie zużyte mają tendencję do ustawiania się pod kątem w zacisku i ocierają się o tarcze. Rozwiązaniem problemu jest wymiana zużytych klocków hamulcowych na nowe.
Pompa i przewody hamulcowe
W pojazdach, w których nie wymienia się okresowo płynu hamulcowego, dochodzi do zabrudzenia układu hamulcowego stopniowo zbierającym się szlamem. Ten ostatni ogranicza ruch tłoka pompy hamulcowej, który nie cofa się do końca. W takim przypadku należy pompę starannie wyczyścić (zregenerować) lub w przypadku powstania większych uszkodzeń – wymienić. Za nieprawidłową pracę układu hamulcowego mogą być ponadto odpowiedzialne elastyczne przewody hamulcowe. Na skutek postępującego zużycia pęcznieją, a w ich wnętrzu odrywają się kawałki gumy. Skutkuje to utrudnieniami w przepływie płynu hamulcowego. W przypadku zaistnienia tego typu usterki, należy bezwzględnie zastąpić zużyte przewody nowymi oraz wymienić zanieczyszczony kawałkami gumy płyn hamulcowy.
Gdzie szukać przyczyn – hamulec pomocniczy (awaryjny)
Bardzo często problemy stwarzają również hamulce pomocnicze, czyli tzw. bębnowe użytkowane jeszcze w wielu modelach samochodów. Usterka jest tutaj najczęściej związana z zacierającymi się tłoczkami w cylinderkach, co jest spowodowane korozją lub uszkodzeniem ich gumek osłonowych. W czasie codziennej eksploatacji we wnętrzu bębnów hamulcowych gromadzą się zarówno różnego rodzaju zanieczyszczenia, jak również pył ze zużytych okładzin hamulcowych oraz rdza. Te ostatnie po przedostaniu się pod gumki osłonowe, mogą skutecznie zablokować ruch tłoczków w cylinderkach. Naprawa polega na wymianie cylinderków na nowe (można je regenerować, ale jest to nieopłacalne). W pojazdach długo nieużytkowanych dochodzi czasem do zablokowania się linki hamulca pomocniczego – w szczególności, gdy uszkodzeniu uległ pancerz linki. Do jego wnętrza przedostaje się wtedy wilgoć z otoczenia, co w dłuższym czasie skutkuje powstawaniem ognisk korozji, które ograniczają swobodne przemieszczanie się linki hamulca, a w skrajnym przypadku powodują jej zerwanie. Problem może stanowić również zapieczona dźwigienka hamulca pomocniczego. Kłopot tkwi wtedy w zapiekającej się dźwigni sterującej tzw. rozpierakami szczęk hamulcowych po zaciągnięciu ręcznego. Za awarię odpowiadają, jak w przypadkach wymienionych powyżej, zanieczyszczenia i korozja.
